Περιθώριο κατά τμήμα είναι το ποσό του καθαρού κέρδους ή της καθαρής ζημίας που δημιουργείται από ένα τμήμα μιας επιχείρησης. Είναι χρήσιμο να παρακολουθείτε τα περιθώρια κέρδους τμήματος (ειδικά σε γραμμή τάσης) προκειμένου να μάθετε ποια τμήματα μιας επιχείρησης έχουν την καλύτερη ή την χειρότερη απόδοση από το μέσο όρο. Η ανάλυση είναι επίσης χρήσιμη για τον προσδιορισμό του πού πρέπει να επενδύσετε επιπλέον κεφάλαια σε μια επιχείρηση ή να αναδιοργανώσετε το τμήμα. Ωστόσο, η μέτρηση είναι ελάχιστα χρήσιμη σε μικρότερες επιχειρήσεις. 

Το περιθώριο κατά τμήμα υπολογίζεται από τα έσοδα και τα έξοδα που είναι άμεσα ανιχνεύσιμα σε κάθε τμήμα. Γενικά δεν είναι σωστό να συμπεριλάβετε μια κατανομή εταιρικών γενικών εξόδων στον υπολογισμό, καθώς αυτό κρύβει τα λειτουργικά αποτελέσματα του συγκεκριμένου τμήματος. Η μόνη εξαίρεση είναι όταν τα εταιρικά έξοδα τείνουν να εξαλειφθούν εάν το τμήμα κλείνει, καθώς αυτό σημαίνει ότι το έξοδο είναι ένα άμεσο κόστος του τομέα.

Γενικά, θα πρέπει να συμπεριλάβετε μια δαπάνη στον υπολογισμό ενός τμήματος όταν  υπάρχει άμεσος έλεγχος της δαπάνης, μπορείτε εύλογα να εκχωρήσετε ένα κόστος χρησιμοποιώντας κοστολόγηση βάσει δραστηριότητας ή όταν ένα κόστος ποικίλλει άμεσα με τα έσοδα που παράγονται από το τμήμα. Ένα έξοδο θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνεται στον υπολογισμό όταν το κόστος τείνει να μηδενιστεί λόγω κλεισίματος του τμήματος.

Κατά τον υπολογισμό του περιθωρίου, δεν υπάρχει διαφορά εάν χρησιμοποιείτε μια μορφή επικυρωμένη από τις γενικές αρχές της Λογιστικής που περιλαμβάνει σταθερό κόστος στον προσδιορισμό του μικτού περιθωρίου ή εάν χρησιμοποιείτε μια μορφή περιθωρίου συνεισφοράς που μετατοπίζει το σταθερό κόστος χαμηλότερα στον υπολογισμό. Και στις δύο περιπτώσεις, θα πρέπει να συμπεριλάβετε μόνο έσοδα και έξοδα που μπορούν να ανιχνευθούν στο τμήμα, επομένως το καθαρό περιθώριο κατώτατου τμήματος θα πρέπει να είναι το ίδιο και στις δύο περιπτώσεις.

Μια άλλη χρήση του περιθωρίου τμήματος είναι σε αυξητική βάση, όπου θα πρέπει να παρουσιάσετε σε μοντέλο τον εκτιμώμενο αντίκτυπο μιας συγκεκριμένης παραγγελίας πελάτη (ή άλλης δραστηριότητας) στο υπάρχον περιθώριο, προκειμένου να προβλέψετε τα αποτελέσματα της αποδοχής της παραγγελίας (ή άλλης δραστηριότητας).

Για να παρουσιάσετε τους επιχειρηματικούς τομείς θα πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να δημιουργήσετε μια ξεχωριστή κατάσταση ταμειακών ροών για κάθε επιχειρηματικό τομέα, η οποία παρέχει μια ακριβή εικόνα των πηγών και των χρήσεων των μετρητών ανά τμήμα.

Ο υπολογισμός μας επιτρέπει τέλος την ανίχνευση τμημάτων κόστους που θα πρέπει η επιχείρηση να μειώσει ώστε να ενισχύσει την κερδοφορία του εκάστοτε τμήματος.

Γιώργος Εγγλεζάκης

CEO & Founder Plan of Business Accounting Services and Seminars