Οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργήσουν σε μια διαφορετική συνθήκη από την γνώριμη έως σήμερα εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19. Αυτό επιβάλλει τον επαναπροσδιορισμό τους σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να διαχειρίζονται το κεφάλαιο κίνησης βάσει τελικώς του οποίου πρέπει να λειτουργήσουν και να κατευθύνουν τις δραστηριότητές τους και να διαμορφώνουν τις πολιτικές τους.
Στο παρόν άρθρο θα εξεταστεί η λειτουργία και η αποτελεσματικότητα του μέτρου που αφορά την λειτουργία με μηδενικό κεφάλαιο κίνησης, καθώς και οι παράγοντες που το επηρεάζουν.
Το μηδενικό κεφάλαιο κίνησης αποτελεί μια κατάσταση στην οποία δεν υφίσταται υπέρβαση των τρεχουσών περιουσιακών στοιχείων έναντι των τρεχουσών υποχρεώσεων προς χρηματοδότηση. Σαν έννοια δηλώνει την μείωση του επιπέδου επένδυσης που απαιτείται για τη λειτουργία μιας επιχείρησης, το οποίο μπορεί επίσης να αυξήσει την απόδοση της επένδυσης για τους μετόχους.
Το κεφάλαιο κίνησης ορίζεται ως η διαφορά μεταξύ των τρεχουσών περιουσιακών στοιχείων και των τρεχουσών υποχρεώσεων και αποτελείται κυρίως από λογαριασμούς εισπρακτέους και πληρωτέους και αποθέματα. Το ποσό του κεφαλαίου κίνησης που πρέπει να επενδύσει μια εταιρεία είναι συνήθως σημαντικό. Επίσης αυξάνεται καθώς μια επιχείρηση αυξάνει τις πωλήσεις της επί πιστώσει, καθώς οι εισπρακτέοι λογαριασμοί αναμένεται να αυξηθούν. Επιπλέον, τα επίπεδα των αποθεμάτων αυξάνονται επίσης με την αύξηση των πωλήσεων, καθώς η διοίκηση επιλέγει να διατηρήσει περισσότερο απόθεμα για να υποστηρίξει τις τρέχουσες πωλήσεις, ώστε να καλύψει τις ανάγκες των πελατών.
Κατά συνέπεια, μια συνεχώς αναπτυσσόμενη επιχείρηση παρουσιάζεται πάντα να έχει έλλειψη μετρητών, επειδή οι ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης αυξάνονται συνεχώς. Σε αυτήν την περίπτωση, μια επιχείρηση μπορεί να έχει συμφέρον να λειτουργήσει με μηδενικό κεφάλαιο κίνησης. Για να γίνει αυτό απαιτούνται τα εξής:
1. Παραγωγή βάσει ζήτησης. Είναι σχεδόν αδύνατο να αποφευχθούν οι αυξήσεις του κεφαλαίου κίνησης εάν η διοίκηση επιμένει να διατηρήσει τα αποθέματα αποθεμάτων για να καλύψει τις προβλεπόμενες ανάγκες των πελατών. Για να μειώσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, πρέπει να δημιουργήσει ένα σύστημα παραγωγής ακριβώς στο χρόνο που δημιουργεί μονάδες μόνο όταν αυτές παραγγέλλονται από πελάτες. Κάτι τέτοιο εξαλείφει όλα τα αποθέματα τελικών προϊόντων. Επιπλέον, η επιχείρηση πρέπει να δημιουργήσει ένα σύστημα προμηθειών ακριβώς στο χρόνο που αγοράζει μόνο πρώτες ύλες για να υποστηρίξει την ακριβή ποσότητα μονάδων που πρέπει να παραχθεί βάσει ζήτησης. Μια εναλλακτική προσέγγιση είναι η ανάθεση σε εξωτερικούς συνεργάτες όλης της παραγωγής και οι πελάτες της επιχείρησης να προμηθεύονται τα προϊόντα από τον προμηθευτή.
2. Εισπρακτέοι και πληρωτέοι όροι. Οι όροι υπό τους οποίους χορηγείται πίστωση στους πελάτες πρέπει να περιοριστούν, ενώ οι όροι πληρωμής στους προμηθευτές πρέπει να επεκταθούν. Στην ιδανική περίπτωση, η αξία των πωλήσεων θα πρέπει να λαμβάνεται από τους πελάτες πριν καταβάλει η επιχείρηση την αξία των τιμολογίων σε προμηθευτές. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι οι πληρωμές πελατών χρηματοδοτούν άμεσα τις πληρωμές στους προμηθευτές.
Ενώ η έννοια του μηδενικού κεφαλαίου κίνησης μπορεί αρχικά να φαίνεται δελεαστική, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εφαρμοστεί, για τους ακόλουθους κάτωθι λόγους:
Αρχικά οι πελάτες δεν είναι πρόθυμοι να πληρώσουν εκ των προτέρων, εκτός από καταναλωτικά αγαθά. Οι μεγαλύτεροι πελάτες δεν θα είναι απλώς απρόθυμοι να πληρώσουν νωρίτερα, αλλά μπορεί ακόμη και να απαιτήσουν καθυστερημένη πληρωμή.
Οι προμηθευτές συνήθως προσφέρουν στους πελάτες τους όρους πίστωσης επιπέδου ώστε είναι πρόθυμοι να αποδεχτούν μεγαλύτερους όρους πληρωμής σε αντάλλαγμα όμως υψηλότερων τιμών προϊόντος.
Ένα σύστημα παραγωγής που βασίζεται στη ζήτηση σε βάθος χρόνου καθίσταται δύσκολη συνθήκη ειδικά σε πελάτες οι οποίοι επιθυμούν άμεση εκπλήρωση των παραγγελιών τους, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να βρεθεί πίσω στον ανταγωνισμό, λόγω ότι θα πρέπει να απαιτείται πάντοτε ποσότητα έτοιμου αποθέματος.
Σε έναν κλάδο υπηρεσιών, όπου δεν υπάρχει απογραφή, αλλά υπάρχουν συνήθως αρκετοί υπάλληλοι, που συνήθως έχουν καθορισμένη ημερομηνία καταβολής αμοιβών, δημιουργείται αντίθεση με την επιβολή όρων σε πελάτες προπληρωμής. Έτσι, η μισθοδοσία αντικαθιστά ουσιαστικά τη θέση του αποθέματος στην έννοια του κεφαλαίου κίνησης και πρέπει να καταβάλλεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Καταλήγοντας, το μηδενικό κεφάλαιο κίνησης αποτελεί μια ενδιαφέρουσα ιδέα, αλλά συνήθως δεν έχει πρακτική εφαρμογή. Ωστόσο, εάν μια επιχείρηση μπορεί να βελτιώσει το κεφάλαιο κίνησης σε οποιονδήποτε από τους τρεις βασικούς τομείς, μπορεί να κατορθώσει τουλάχιστον να μειώσει την ανάγκη επένδυσης της σε κεφάλαιο κίνησης, πράγμα που αποτελεί έναν άξιο στόχο.