Όταν η καταμέτρηση του τελικού αποθέματος γίνεται εσφαλμένα με αποτέλεσμα να προκύπτει υπερβολική αξία αποθέματος, αυτό έχει ως συνέπεια την μείωση του ποσού αποθέματος που διαφορετικά θα είχε χρεωθεί στο κόστος των αγαθών που πωλήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας λογιστικής περιόδου.
Το αποτέλεσμα είναι ότι το κόστος των πωληθέντων αγαθών μειώνεται γεγονός που μπορούμε να το δούμε αρχικά με τον ακόλουθο τύπο:
Αρχικό απόθεμα + Αγορές - Τελικό απόθεμα = Κόστος πωληθέντων αγαθών
Για παράδειγμα εάν η επιχείρηση Α έχει αρχικό απόθεμα 1.000 ευρώ και αγορές 5.000 ευρώ και σωστά καταμετρημένο τελικό απόθεμα αξίας 2.000 ευρώ, τότε το Κόστος Πωληθέντων προκύπτει ως εξής :
1.000 Αρχικό απόθεμα + 5.000 Αγορές - 2.000 Τελικό απόθεμα = 4.000 Κόστος πωληθέντων αγαθών
Αλλά αν το τελικό απόθεμα δηλώνεται εσφαλμένα υψηλότερο από ότι στην πραγματικότητα, π.χ. στα 2.500 ευρώ, ο υπολογισμός είναι ο εξής:
1.000 Αρχικό απόθεμα 5.000 Αγορές - 2.500 Τελικό απόθεμα = 3.500 Κόστος πωληθέντων αγαθών
Όπως διαπιστώνουμε το ποσό της διαφοράς , ήτοι 500 ευρώ, μεταφράζεται άμεσα σε μείωση του κόστους πωληθέντων αγαθών.
Εάν το σφάλμα, σε συνέχεια, διορθωθεί σε μια μελλοντική περίοδο, αυτό το πρόβλημα θα αντιστραφεί όταν μειωθεί το ποσό του αποθέματος, μεταφέρεται η πλεονάζουσα αξία στο κόστος των πωληθέντων αγαθών, γεγονός που αυξάνει το κόστος των πωληθέντων αγαθών σε οποιαδήποτε μελλοντική περίοδο που πραγματοποιείται η αλλαγή.
Όταν όμως προκύπτει λανθασμένη αύξηση της απογραφής, το κόστος των πωληθέντων αγαθών δηλώνεται κατά συνέπεια πολύ χαμηλό, γεγονός που σημαίνει ότι το καθαρό εισόδημα προ φόρων υπερεκτιμάται εξαιτίας της διαφοράς υπολογισμού του τελικού αποθέματος.
Κατόπιν, ο Φόρος εισοδήματος πρέπει στη συνέχεια να καταβληθεί σε συνάρτηση με την αξία διαφοράς με την οποία εσφαλμένα έχει υπολογιστεί η τελική απογραφή, που κατά συνέπεια εξαιτίας του πλεονάζοντος ποσού διαφοράς τελικού αποθέματος θα είναι υψηλός.
Έχει ιδιαίτερη σημασία να γίνεται σωστά η καταγραφή του αποθέματος σε κάθε λογιστική περίοδο, ώστε να προλαμβάνονται τα λάθη απογραφής για να είναι η επιχείρηση πάντα σύμφωνη με τους λογιστικούς και φορολογικούς κανόνες.