Χτίζοντας την αυτοπεποίθηση που χρειαζόμαστε

Οδηγοί επιτυχίας. Υποσχέσεις κάθε Πρωτοχρονιά ή κάθε πρωτομηνιά. Αναζητήσεις στο google μετά από κάποια αποτυχία ή αναποδιά. Τρόπος επίτευξης του ευ ζην, της ισορροπίας, της καλής ψυχολογίας. Ποιος είναι ο κοινός παρανομαστής όλων αυτών; Η αυτοπεποίθηση.

Μια λέξη που έχει χρησιμοποιηθεί καλώς και κακώς πολλάκις και πλειστάκις, μια έννοια που αναλύεται συνήθως κατά το δοκούν αλλά ποιος μπορεί να μας πει πώς φτάνουμε στο σημείο να αναφωνήσουμε ‘’έχω αυτοπεποίθηση’’; Μπορούμε να πούμε πως έχουμε φτάσει ποτέ στο σημείο της υπέρτατης αυτοπεποίθησης (αν υπάρχει καν κάτι τέτοιο) και πότε ξέρουμε πως αυτό το σημείο θα μείνει σταθερό ή θα ‘’παλατζάρει’’ ανάλογα με τις εξωγενείς/ενδογενείς συνθήκες ζωής;

Ξεκινώντας από τα βασικά, η αυτοπεποίθηση, σύμφωνα με τον ορισμό του Πανεπιστημίου South Florida, U.S.A., είναι μια στάση ζωής για τις δεξιότητες και τις ικανότητές μας. Αυτό σημαίνει ότι αποδεχόμαστε και εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και έχουμε μια αίσθηση ελέγχου στη ζωή μας. Γνωρίζουμε καλά τις δυνάμεις και τις αδυναμίες μας και έχουμε μια θετική άποψη για τον εαυτό μας. Ορίζουμε ρεαλιστικές προσδοκίες και στόχους, επικοινωνούμε με αποφασιστικότητα και μπορούμε να χειριστούμε την κριτική.

Από την άλλη πλευρά, η χαμηλή αυτοπεποίθηση μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε γεμάτοι από αμφιβολίες, να είμαστε παθητικοί ή υποτακτικοί ή να δυσκολευτούμε να εμπιστευτούμε τους άλλους. Μπορεί να αισθανόμαστε κατώτεροι, μη αγαπημένοι ή ευαίσθητοι στην κριτική. Το να αισθανόμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας μπορεί να εξαρτάται από την εκάστοτε κατάσταση. Για παράδειγμα, μπορεί να αισθανόμαστε πολύ αυτοπεποίθηση σε ορισμένους τομείς, όπως οι ακαδημαϊκοί, αλλά δεν έχουμε εμπιστοσύνη σε άλλους, όπως οι σχέσεις.

Το να έχουμε υψηλή ή χαμηλή αυτοπεποίθηση σπάνια σχετίζεται με τις πραγματικές μας ικανότητες και βασίζεται κυρίως στις αντιλήψεις μας. Οι αντιλήψεις είναι ο τρόπος που σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας και αυτές οι σκέψεις μπορούν να είναι λανθασμένες.

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση μπορεί να προέρχεται από διαφορετικές εμπειρίες, όπως ένα μη υποστηρικτικό περιβάλλον, ο αποχωρισμός από τους φίλους ή την οικογένειά μας για πρώτη φορά, η σκληρή κριτική στον εαυτό μας ή ο φόβος για αποτυχία.

Οι τρεις βασικοί πυλώνες που μας επιτρέπουν να αυξάνουμε την αυτοπεποίθηση, είναι τα λεγόμενα τρία Α, η Αυτογνωσία, η Αλλαγή και η Αποτυχία. Η σειρά των τριών αυτών στοιχείων δεν είναι τυχαία και σαφώς δεν μπορούμε να αναφερόμαστε στην επίτευξη αυτοπεποίθησης δίχως να έχουμε καταφέρει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τα τρία Α.

Αυτογνωσία

Όταν γνωρίζουμε έναν άνθρωπο και θέλουμε να τον βάλουμε στη ζωή μας, αναφωνούμε με ενθουσιασμό ‘’θέλω να τα μάθω όλα για εσένα’’. Ωστόσο, ο πρώτος άνθρωπος που πρέπει να γνωρίσουμε είναι ο εαυτός μας. Σαφώς και κάποιος μπορεί να αντιτάξει πως ο καθένας μας γνωρίζει τον εαυτό του. Είναι όμως σίγουρο αυτό;

Πώς περιμένουμε να έχουμε τις ίδιες επιθυμίες στα 20 μας και τις ίδιες στα 30 μας; Πιστεύουμε πως οι γνώσεις και οι εμπειρίες μας, από χρόνο σε χρόνο, από μήνα σε μήνα, ακόμα και από μέρα σε μέρα, δεν μας αλλάζουν, δεν μας πάνε ένα βήμα παραπέρα;. Οι κύκλοι γνωριμιών μας, σχέσεων, τσακωμών, συνεργασιών αλλάζουν ή έχουν μείνει στάσιμοι από τότε που τελειώσαμε το σχολείο;

Η αλήθεια είναι πως η κάθε ώρα της κάθε μέρας που περνάει στη ζωή μας, μας αλλάζει. Η κάθε αλλαγή είναι αλλαγή που χρήζει αναζήτησης εσωτερικής, αποτίμησης και φυσικά αποδοχής. Δεν παραμένουμε ίδιοι και αυτή η αλλαγή είναι άλλο ένα βήμα που επιβάλλει την ανάγκη αυτογνωσίας μας σε τακτά διαστήματα.

Η αυτογνωσία βασίζεται στην ειλικρίνεια, στην αποδοχή και στην σκέψη πως κάθε μας απόφαση ήταν αποτέλεσμα των τότε συνθηκών και γνώσεων μας. Δεν ωφελεί να θυμώσουμε για μια μας απόφαση προ δεκαετίας αλλά ωφελεί να μάθουμε από τα λάθη μας ή να επενδύσουμε στα σωστά μας. Μαθαίνω σημαίνει ρωτώ, ψάχνω, ακούω και κυρίως εφαρμόζω όσα ξέρω. Είναι αλήθεια ότι αν παραμείνουμε στο σκοτάδι για τις φυσικές μας προτιμήσεις, τα βασικά μας πλεονεκτήματα και αδυναμίες, τις αξίες μας και τις ελπίδες μας για το μέλλον, θα δυσκολευτούμε να ζήσουμε συνεκτικές και ικανοποιητικές ζωές. Πάνω απ 'όλα, θα έχουμε έλλειψη ελέγχου. Το κρίσιμο ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: Γιατί πρέπει πρώτα να φιλοδοξούμε για αυτογνωσία; Υπάρχουν πέντε βασικοί λόγοι:

• Η αυτογνωσία σχετίζεται άμεσα με μία από τις βασικές μας ανάγκες, την επιθυμία να μάθουμε και να κατανοήσουμε τις εμπειρίες μας. Αυτό περιλαμβάνει την απόκτηση όσο το δυνατόν περισσότερων γνώσεων για τα μοτίβα, τις προτιμήσεις και τις διαδικασίες μας. Όπως και σε άλλους τομείς, όσο πιο βαθιά καταλαβαίνουμε κάτι, τόσο καλύτερα μπορούμε να το κυριαρχήσουμε.

• Το αντίθετο της αυτογνωσίας είναι η άγνοια - για το ποιοι είμαστε πραγματικά, τα αληθινά κίνητρά μας. Η αυτογνωσία αποτρέπει τη διαφωνία μεταξύ της αυτοαντίληψης και του τρόπου με τον οποίο οι άλλοι μας αντιλαμβάνονται. Εάν η αντίληψή μας για τον εαυτό μας βασίζεται σε αβάσιμα θεμέλια, θα επενδύσουμε μεγάλο μέρος της ενέργειάς μας για να υπερασπιστούμε την εικόνα μας έναντι της απειλής της γνωστικής δυσαρμονίας. Επειδή έχουμε πολλά να κρύψουμε και πολλά να χάσουμε, θα δυσκολευτούμε να συσχετιστούμε με άλλους αυθεντικά και ανοιχτά.

• Ο Φρόιντ υποστήριζε ότι η αυτογνωσία μας απαλλάσσει από το να είμαστε σκλάβοι του ασυνείδητου μας και των πολλών φαινομενικά τόσο παράλογων ιδιοτροπιών του. Μόνο όταν γνωρίζουμε τα μοτίβα συμπεριφορών μας και από πού προέρχονται, μπορούμε να τα διαχειριστούμε αποτελεσματικά. Η κατανόηση των ιστοριών μας μας κρατά από την επανάληψη μη παραγωγικών προγενέστερων προτύπων. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μια πιο ευγενική και πιο συμπονετική άποψη για το τι θεωρούμε ως αποτυχίες μας.

• Βασικά, η αυτογνωσία μας επιτρέπει να είμαστε πιο ενεργητικοί και ικανοί να προβλέψουμε γεγονότα. Εάν γνωρίζουμε αληθινά τα μοτίβα μας, τι μας ενεργοποιεί και τις απολαύσεις μας, και εάν έχουμε τη συναισθηματική νοημοσύνη να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά μας καθώς συμβαίνουν, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να γίνουμε δέσμιοι τους.

• Τέλος, η αυτογνωσία είναι επίσης το απαραίτητο πρώτο βήμα για την έναρξη θετικής αλλαγής. Μόνο αποτιμώντας αυτό που είναι - όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικό - μπορούμε να σχεδιάσουμε αυτό που θέλουμε να αλλάξουμε και να εργαστούμε προς αυτήν.

Αλλαγή

Υπάρχουν δύο είδη αλλαγών στη ζωή μας. Το πρώτο είναι το απροσδόκητο είδος αλλαγής που μας επιβάλλεται από απρόβλεπτα γεγονότα και περιστάσεις. Η δεύτερη είναι η προγραμματισμένη αλλαγή για την οποία είχαμε χρόνο να σκεφτούμε και να προετοιμαστούμε.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η απροσδόκητη αλλαγή είναι ένα φυσικό μέρος της ζωής, επειδή η πραγματικότητα είναι ότι τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Ωστόσο, δεν είναι μόνο φυσικό, αλλά και απαραίτητο. Είναι απαραίτητο γιατί οδηγεί σε ανάπτυξη - βοηθώντας μας να ζήσουμε τη ζωή με έναν νέο τρόπο. Αυτό συχνά οδηγεί σε νέες προοπτικές και μας βοηθά επίσης να αποκτήσουμε σοφία από τη νέα εμπειρία και γνώση που έχουμε ανακαλύψει.

Φυσικά, η απροσδόκητη αλλαγή μπορεί να είναι δραματική, δύσκολη και άβολη. Ωστόσο, μπορεί επίσης να είναι πολύ ωφέλιμη εάν αντιμετωπιστεί προσεκτικά. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η απροσδόκητη αλλαγή αντιμετωπίζεται καλύτερα με μια νοοτροπία περιέργειας και αναζήτησης σε συνδυασμό με μια πειραματική προσέγγιση. Αυτά τα δύο αποτελούν έναν ισχυρό συνδυασμό που θα μας βοηθήσει να αποδεχτούμε τις απροσδόκητες εκπλήξεις της ζωής.

Η απροσδόκητη αλλαγή μπορεί μερικές φορές να μεταμορφώσει τη ζωή μας με δραματικούς τρόπους. Αυτή η αλλαγή μπορεί να απαιτεί να διαμορφώσουμε κάποιες νέες συνήθειες και ρουτίνες, ενώ θα πρέπει να αφήσουμε παλιές συνήθειες και συμπεριφορές που ενδέχεται να μην μας εξυπηρετούν πλέον. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να είμαστε πάντα ανοιχτοί στις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που μπορεί να υπάρχουν ως αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής.

Αν αναλογιστούμε τι έχει αλλάξει στις ζωές μας τα τελευταία πέντε χρόνια ή και τους τελευταίους πέντε μήνες, σίγουρα θα βρούμε πολλά. Ο τρόπος που δουλεύουμε; Ο τρόπος που διασκεδάζουμε, που ψωνίζουμε, που συναντάμε φίλους και συγγενείς, που ενημερωνόμαστε; Είμαστε ίδιοι ως γονείς, σύντροφοι, συνεργάτες, άνθρωποι; Ενώ οι ερωτήσεις μπορεί να φαίνονται επιφανειακές, οι απαντήσεις μπορούν να μας βοηθήσουν να καταγράψουμε τις αλλαγές στο τοπίο της ζωής μας με την πάροδο του χρόνου.

Ο χρόνος φέρνει αλλαγές. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι συναισθηματικές, πνευματικές, σωματικές, διανοητικές ή όλα τα παραπάνω. Ορισμένες αλλαγές πραγματοποιούνται χωρίς σχέδιο, ενώ άλλες συνδέονται και οργανώνονται όπως τις έχουμε προγραμματίσει.

Επιπλέον, με κάθε αλλαγή, έχουμε την ευκαιρία να ενσωματώσουμε νέες πληροφορίες στην ταυτότητά μας και στην αίσθηση της προσωπικότητας. Με άλλα λόγια, με κάθε αλλαγή, έχουμε την ευκαιρία να μεγαλώσουμε και να γίνουμε περισσότερο εμείς!

Η προγραμματισμένη αλλαγή είναι κάτι για το οποίο εργαζόμαστε συνειδητά. Ίσως υπάρχουν πτυχές της ζωής μας με τις οποίες δεν είμαστε ικανοποιημένοι. Ίσως έχουμε δυσάρεστες συνήθειες που θα θέλαμε να αλλάξουμε. Ανεξάρτητα από το τι είναι, η δύναμη να αλλάξουμε τα πράγματα βρίσκεται εντελώς στα χέρια μας. Λαμβάνουμε τις αποφάσεις για το τι να αλλάξουμε, πώς να αλλάξουμε και πότε θα ξεκινήσουμε την αλλαγή.

Όσο σκεφτόμαστε και οργανωνόμαστε για κάθε είδους προγραμματισμένη αλλαγή, είναι σημαντικό να διατηρούμε πάντα τα πράγματα απλά, γιατί ακόμη και η προγραμματισμένη αλλαγή συχνά δεν είναι εύκολη στη διαχείριση. Το να κρατάμε τα πράγματα απλά θα μας βοηθήσει να παραμείνουμε εστιασμένοι στο πιο σημαντικό όταν πρόκειται για την αλλαγή που θέλετε να κάνετε στη ζωή σας. Η απλότητα σημαίνει επίσης ότι πρέπει να κάνετε μικρά και συνεπή βήματα προς την επιθυμητή έκβαση. Αυτό σας βοηθά να παραμείνετε στον έλεγχο της διαδικασίας αλλαγής προχωρώντας.

Ενώ είναι σημαντικό να κάνετε μικρά και συνεπή βήματα, είναι απολύτως κρίσιμο να συνεχίσετε να βγαίνετε έξω από τη ζώνη άνεσής σας. Η αλλαγή μπορεί να γίνει μόνο όταν δείχνετε την προθυμία να κάνετε κάτι διαφορετικό. Δεν υπάρχει αλλαγή χωρίς ενόχληση. Στην πραγματικότητα, όσο μεγαλύτερη δυσφορία αισθάνεστε, τόσο μεγαλύτερη είναι η αλλαγή που είναι πιθανό να κάνετε. Και αυτό είναι καλό γιατί σας βοηθά να αλλάζετε δραματικά τον τρόπο σκέψης σας και να κάνετε τα πράγματα σε καθημερινή βάση.

Η αλλαγή είναι αναπόφευκτη, φυσιολογική και απαραίτητη. Χωρίς αλλαγή, θα είμαστε στάσιμοι, οπισθοδρομικοί και χωρίς κίνητρο. Σαφώς η μετάβαση σε πολλές αλλαγές δεν είναι εύκολη. Ωστόσο, η αλλαγή είναι ένα σημαντικό και ισχυρό μέρος της ζωής.

Αποτυχία

Ας είμαστε ειλικρινείς, πρέπει να αποτυγχάνουμε. Τα είχαμε πει και εδώ (https://www.huffingtonpost.gr/maria-zarotiadou/-_6295_b_10800070.html) και τα ξαναλέμε και από εδώ. Όλοι τείνουν να βλέπουν την αποτυχία ως μόνιμη και οριστική, ενώ στην πραγματικότητα η αποτυχία δεν μας ορίζει, αλλά μας προσφέρει πολύτιμα διδάγματα που οδηγούν στην επιτυχία. Οι αποτυχίες πληγώνουν τον εγωισμό μας. Όμως μας κάνουν να αλλάζουμε, να αναθεωρούμε τους στόχους μας και τελικά να ανακαλύπτουμε για τον εαυτό μας πράγματα που καμία εύκολη ή πρόσκαιρη επιτυχία δε μπορεί να μας προσφέρει.

Αλλά τι είναι η αποτυχία, πώς συνδέεται με το φόβο; Η αποτυχία είναι η παράλειψη της εμφάνισης ή της απόδοσης. Συγκεκριμένα, η αποτυχία της εκτέλεσης καθήκοντος ή της δράσης, μια κατάσταση αδυναμίας εκτέλεσης μιας φυσιολογικής λειτουργίας, η έλλειψη επιτυχίας στην επιχείρηση. Ο ορισμός είναι τρομακτικός. Εκλαμβάνουμε την επιτυχία ως μια γραμμική εξέλιξη και την απόκλιση ως αποτυχία. Η αλήθεια είναι πως η αποτυχία και η επιτυχία είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος που ονομάζεται ζωή και δράση. Κλείνοντας τα μάτια στην αποτυχία και θεωρώντας πως ‘’σε εμένα δεν θα τύχει’’, είναι μια πράξη στρουθοκαμηλισμού που μας κάνει διπλή ζημιά. Μας αφαιρεί την ωριμότητα που προέρχεται από την αποδοχή αρνητικών/αποτυχημένων πράξεων/δεδομένων στη ζωή μας και επιπλέον μας καθιστά ευάλωτους στο να διαχειριστούμε την αποτυχία που θα εμφανιστεί στον δρόμο μας.

Η αποδοχή είναι η λέξη-κλειδί. Αποδεχόμαστε την αποτυχία ως δεδομένη συνθήκη, αποδεχόμαστε πως θα συμβεί και σε εμάς, αποδεχόμαστε πως όταν θα συμβεί, θα την αντιμετωπίσουμε με τον πλέον κατάλληλο τρόπο και αποδεχόμαστε την πιθανότητα να μην μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο από το να δεχτούμε την αποτυχία και να προχωρήσουμε παρακάτω. Οι μηχανισμοί αντιμετώπισης και αποδοχής της αποτυχίας βασίζονται στα παραπάνω σημεία, αλλαγή και αυτογνωσία.

Η αυτοπεποίθηση και η επίτευξη της δεν είναι μια ούτε απλή ούτε εύκολη διαδικασία. Απαιτεί από εμάς αλλαγές, βαθιά και ουσιαστική ενδοσκόπηση, γνώση της θετικής και αρνητικής πλευράς της κάθε μας απόφασης, πράξης, κατάστασης και κυρίως απαιτεί διαρκή προσπάθεια. Δεν είναι θέσφατο, δεν είναι δεδομένο, δεν είναι διαρκές. Η αυτοπεποίθηση χτίζεται, αναπτύσσεται. Η αυτοπεποίθηση μας δείχνει πως κάθε μας όνειρο, ελπίδα και ευχή είναι εφικτά αρκεί να γνωρίζουμε τις δικές μας δυνάμεις, τις δικές μας ικανότητες και τις δικές μας γνώσεις και να τις εφαρμόζουμε κατά το βέλτιστον.