Οι μέθοδοι κοστολόγησης προϊόντων χρησιμοποιούνται για την απόδοση ενός κόστους σε ένα προϊόν. Οι κύριες διαθέσιμες μέθοδοι κοστολόγησης είναι το κόστος εργασίας, η άμεση κοστολόγηση και το κόστος παραγωγής. Κάθε μία από αυτές τις μεθόδους ισχύει για διαφορετικά περιβάλλοντα παραγωγής και συμβάλλει σε λήψεις αποφάσεων από την Διοίκηση. Ανάλογα με τον τύπο κοστολόγησης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί οδηγεί σε σημαντικές διαφορές σε σχέση με το τελικό κόστος, κάτι που επηρεάζει βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα την κερδοφορία μιας επιχείρησης.
Εάν, για παράδειγμα , μια εταιρεία υποχρεούται σε κατάρτιση οικονομικών καταστάσεων πρέπει να καταγράφει όλες τις δαπάνες που σχετίζονται με τα προϊόντα ως απόθεμα στον ισολογισμό. Οι γενικές δαπάνες που πρέπει να συμπεριληφθούν αναφέρονται ανάλογα είτε σε GAAP είτε σε IFRS. Το βασικό στοιχείο είναι η κατανομή των γενικών εξόδων π.χ. ενός εργοστασίου, κάτι που σημαίνει ότι το κόστος του προϊόντος που έχει σχεδιαστεί για να ανταποκρίνεται στα λογιστικά πρότυπα είναι πιθανό να οδηγήσει σε υψηλότερο κόστος ανά μονάδα.
Έτσι υπάρχει η μέθοδος κόστους που σύμφωνα με αυτήν οι εργαζόμενοι παρακολουθούν το χρόνο από εργασία τους, και όλα τα υλικά ανατίθενται σε θέσεις εργασίας. Τα γενικά έξοδα κατανέμονται επίσης και αυτά σε θέσεις εργασίας. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται όταν τα προϊόντα ή οι παρτίδες προϊόντων είναι μοναδικά και ειδικά όταν οι εργασίες χρεώνονται απευθείας στους πελάτες.
Παρόλα αυτά σε κάθε επιχείρηση, η Διοίκηση ανήσυχη πολύ λιγότερο για το επιμερισμένο κόστος των γενικών εξόδων και περισσότερο για το αυξημένο κόστος κατασκευής ενός προϊόντος. Έτσι επιδιώκει να εξασφαλίσει την δημιουργία περιθωρίου κέρδους με κάθε αύξηση πώλησης προϊόντος και επομένως εξετάζει μόνο τα έξοδα που προκύπτουν όταν παράγεται μια επιπλέον μονάδα προϊόντος.
Οι κύριες μέθοδοι κοστολόγησης προϊόντων σε αυτήν την κατηγορία είναι:
Άμεση κοστολόγηση. Πρόκειται για μια συλλογή όλων των δαπανών που ανήκουν άμεσα στην παραγωγή και στην πώληση ενός προϊόντος, το οποίο περιλαμβάνει άμεσα υλικά, μέρος εργασίας και τυχόν προμήθειες. Το κόστος που προκύπτει μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον καθορισμό της ελάχιστης τιμής πώλησης ενός προϊόντος και να αποφέρει κέρδος.
Επίσης ακολουθείται και η διαδικασία που παρακολουθεί το κόστος του προϊόντος όταν αυτό επικεντρώνεται στο ποσό της παραγωγής που παράγεται ανά λεπτό του χρόνου παραγωγής.
Ως συμπέρασμα των μεθόδων κοστολόγησης γενικά επισημαίνεται η βαρύνουσα σημασία για την διοίκηση ώστε να είναι σε θέση να διαμορφώνει πολιτικές, να λαμβάνει αποφάσεις εναλλακτικών στρατηγικών κατευθύνσεων όσο αφορά την παραγωγή και την κερδοφορία, να προγραμματίζει και κυρίως να ελέγχει όλες τις δραστηριότητες παραγωγής και να κοινοποιεί σε εξωτερικά ενδιαφέροντα μέρη τα αποτελέσματα των μεθόδων κόστους που ακολουθεί.
Σύμφωνα επομένως με το παραπάνω καλείται σήμερα επιπλέον ο Διοικητικός λογιστής να είναι σε θέση ώστε να λαμβάνει μέρος στον συνολικό σχεδιασμό, στον προγραμματισμό, να καταρτίζει προϋπολογισμούς, να έχει λόγο στην γενικότερη οργάνωσης και τέλος να λαμβάνει μέρος στην διαχείριση της επιχείρησης, ως ο υπεύθυνος για τον έλεγχο κόστους και κερδοφορίας.