Φόρος είναι μια υποχρεωτική εισφορά χωρίς να συσχετίζεται ιδιαίτερα με τα λαμβανόμενα ωφελήματα. Φορολογία επίσης είναι η επιβολή εκ μέρους του Κράτους μιας υποχρεωτικής εισφοράς σε πρόσωπα που υπάγονται στη δικαιοδοσία του χωρίς η εισφορά να σχετίζεται ιδιαίτερα με
τα παρεχόμενα ωφελήματα.
Πληθώρα ορισμών, ανάλογα με τις διαφορετικές σκοπιές από τις οποίες επιχειρείται η εννοιολόγηση, υπάρχει και στην Ελλάδα για τους φόρους και την φορολογία. Από τους παλαιότερους ο Γ. Κοφινάς παρατήρησε ότι κατά την απλούστερη θεωρεία ‘’ο φόρος είναι ποσοστό ιδιωτικής περιουσίας, οφειλόμενον εις το κράτος ίνα χρησιμεύση δια της τας δημόσιας δαπάνας, τας αναγκαίας προς τήρησιν της δημόσιας τάξεως και εξασφάλισιν της ευημερίας του λαού…’’ , αλλά και ότι, στην νεώτερη εξελιξή του ‘’… ο φόρος χρησιμεύει προσέτι ως μέσον ρυθμίσεως και διανομής πλούτου’’. Ο Κοφινάς υπογραμμίζει επίσης ‘’ …ιδιαίτερο χαρακτηριστικόν του φόρου είναι ότι καταβάλλεται άνευ ανταλλάγματος, άνευ ειδικής αντιπαροχής του κράτους, χωρίς να γνωρίζη ο φορολογούμενος πως θα χρησιμοποιηθεί, όπως δέχεται τας υπηρεσίας του κράτους χωρίς να γνωρίζη ότι κατέβαλε τας δαπάνας αυτών’’.
Από τους νεώτερους, ο Ι. Κούλης (Δημόσια Οικονομική, εκδ. 2α, τομ. Α’ Αθήναι 1971), ορίζει τον φόρο από μεν τη σκοπιά της Αρχής που τον επιβάλλει ως ‘’…μέσον μεταθέσεως παραγωγικών πόρων από την ιδιωτική εις την Δημοσίαν χρήσιν…’’ αλλά και ως ‘’…μέσον συμμετοχής ( των Δημοσίων Οικονομιών) εις την κατανομή του λεγόμενου Καθαρού Εγχωρίου Προϊόντος (ανωτ. Σελ. 106-7). Από δε την άποψη του φορολογουμένου ως ‘’…αναγκαστικήν μονομερή οικονομικήν παροχή, η οποία όμως δεν έχει την έννοιαν της χρηματικής ποινής… αλλά αποβλέπει εις την κάλυψιν των χρηματικών αναγκών των φορολουσών Δημοσίων Οικονομιών (ανωτ. Σελ. 108).
Το Δημόσιο μπορεί να αποσπά εισόδημα από τους ιδιώτες με διάφορα μέσα : με τις τιμές, τις αμοιβές, τις ειδικές εισφορές ή τους φόρους. Τα 3 τελευταία από τα μέσα αυτά αποτελούν εκδηλώσεις της φορολογικής εξουσίας. Τιμή είναι το χρηματικό ποσό με το οποίο βαρύνεται ένα αγαθό ή μια υπηρεσία οικονομικού χαρακτήρα. Στην περίπτωση αυτή η καταβολή αναφέρεται βασικά στο ειδικό ωφέλημα που λαμβάνει αυτός που πληρώνει και όχι στο δημόσιο όφελος. Αμοιβή είναι το χρηματικό ποσό που καταβάλλεται για μια υπηρεσία κυβερνητικού η διοικητικού χαρακτήρα. Στην περίπτωση αυτή η καταβολή σχετίζεται τόσο με τον δημόσιο σκοπό, όσο και με το ιδιωτικό ωφέλημα. Ειδική εισφορά είναι η επιβάρυνση που επιβάλλεται σε μια ιδιοκτησία, η οποία ευνοείται από κάποια δημόσια βελτίωση, ώστε να καλυφθούν κατά ένα μέρος οι δαπάνες αυτής της δημόσιας βελτίωσης. Στην περίπτωση αυτή η επιβάρυνση αναφέρεται τόσο στο δημόσιο σκοπό, όσο και στο ειδικό, ιδιωτικό όφελος. Φόρος είναι η αναγκαστική επιβάρυνση που επιβάλλεται για γενικούς δημόσιους σκοπούς. Η επιβάρυνση αυτή σχετίζεται προπαντός με τον δημόσιο σκοπό και όχι με το ειδικό όφελος.
Η φορολογία θεωρείται γενικά σαν ένα μέσο για την πραγματοποίηση εισοδήματος (εσόδων), το εισόδημα όμως δεν αποτελεί τον μοναδικό σκοπό της φορολογίας. Η φορολογία λόγου χάρη χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση για να ρυθμίζει την παραγωγή και την κατανάλωση ορισμένων αγαθών και κρίνεται σαν ένα μείζον όργανο εθνικής οικονομικής πολιτικής. Μερικοί συγγραφείς προχωρούν μάλιστα στο σημείο να υποστηρίζουν ‘’… ότι ο σκοπός της φορολογίας ουδέποτε είναι να μαζέψει χρήματα, αλλά να αφήνει λιγότερα χρήματα στα χέρια των φορολογουμένων’’ (A.P. Lener, Economics Of Control – Οικονομική του Ελέγχου, New York : The Macmillian Co., 1944 σελ.307)
Συγγενική άποψη εκφράζει και ο Ι. Κουλής γράφοντας ότι με τους φόρους επέρχεται εξασθένιση του λεγόμενου ‘’ εισοδηματικού ρεύματος’’ .
Η ταξινόμηση των φόρων γίνεται συνήθως με γνώμονα τη δικαιολογητική βάση του φόρου ή το αντικείμενο για το οποίο επιβάλλεται η επιβάρυνση. Έτσι ο φόρος εισοδήματος είναι φόρος πάνω στο εισόδημα του φορολογουμένου, ενώ φόρος ιδιοκτησίας είναι ο φόρος που επιβάλλεται επάνω σε πράγματα, για τα οποία ο φορολογούμενος έχει δικαιώματα ιδιοκτησίας. Ανεξάρτητα από τη βάση του φόρου, όλοι οι φόροι πληρώνονται από πρόσωπα και όχι από πράγματα.