ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2020/672 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 19ης Μαΐου 2020 σχετικά με τη θέσπιση ευρωπαϊκού μέσου προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) λόγω της επιδημικής έκρηξης της COVID-19
Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής
1. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο αντίκτυπος της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικοοικονομικές συνέπειές της, ο παρών κανονισμός θεσπίζει το ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων
ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) («μέσο»).
2. Ο παρών κανονισμός καθορίζει τους όρους και τις διαδικασίες που επιτρέπουν στην Ένωση να παρέχει χρηματοδοτική
συνδρομή σε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει σοβαρή οικονομική διαταραχή, οφειλόμενη στην επιδημική έκρηξη της COVID-19,
ή που απειλείται σοβαρά από την εν λόγω διαταραχή, για τη χρηματοδότηση, πρωτίστως, συστημάτων μειωμένου ωραρίου
εργασίας ή παρόμοιων μέτρων που αποσκοπούν στην προστασία των μισθωτών και των αυτοαπασχολούμενων και, ως εκ τούτου,
στη μείωση του ποσοστού ανεργίας και της απώλειας εισοδήματος, καθώς και για τη χρηματοδότηση, επικουρικά, ορισμένων
μέτρων που αφορούν την υγεία, ιδίως στον χώρο εργασίας.
Συμπληρωματικός χαρακτήρας του μέσου
Το μέσο συμπληρώνει τα εθνικά μέτρα που λαμβάνονται από τα πληττόμενα κράτη μέλη με την παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής, ώστε τα εν λόγω κράτη μέλη να βοηθηθούν να αντιμετωπίσουν την αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των πραγματικών και, ενδεχομένως, προβλεπόμενων επίσης δημόσιων δαπανών που αποσκοπούν στον μετριασμό των άμεσων οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων και των επιπτώσεων που αφορούν την υγεία λόγω της έκτακτης περίστασης που προκλήθηκε από την επιδημική έκρηξη της COVID-19.
Άρθρο 3
Προϋποθέσεις χρησιμοποίησης του μέσου
1. Κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει χρηματοδοτική συνδρομή της Ένωσης στο πλαίσιο του μέσου («χρηματοδοτική συνδρομή»), όταν οι πραγματικές και, ενδεχομένως, προβλεπόμενες επίσης δημόσιες δαπάνες του έχουν αυξηθεί αιφνίδια και σοβαρά από την 1η Φεβρουαρίου 2020 λόγω εθνικών μέτρων που συνδέονται άμεσα με συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα για την αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έκτακτης περίστασης που προκλήθηκε από την επιδημική έκρηξη της COVID-19.
2. Τα δικαιούχα κράτη μέλη χρησιμοποιούν χρηματοδοτική συνδρομή πρωτίστως για τη στήριξη των εθνικών συστημάτων τους μειωμένου ωραρίου εργασίας ή παρόμοια μέτρα και, κατά περίπτωση, για τη στήριξη σχετικών μέτρων που αφορούν την υγεία.
Άρθρο 4
Μορφή χρηματοδοτικής συνδρομής
Η χρηματοδοτική συνδρομή λαμβάνει τη μορφή δανείου που χορηγείται από την Ένωση στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος. Για τον σκοπό αυτό και σύμφωνα με εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου που εκδίδεται δυνάμει του άρθρου 6 παράγραφος 1, η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να δανείζεται στις κεφαλαιαγορές ή από χρηματοοικονομικούς οργανισμούς εξ ονόματος της Ένωσης, την πλέον κατάλληλη χρονική στιγμή, ώστε να βελτιστοποιεί το κόστος της χρηματοδότησης και να διαφυλάσσει τη φήμη της ως εκδότη της Ένωσης στις αγορές.
Άρθρο 5
Ανώτατο ποσό της χρηματοδοτικής συνδρομής
Το ανώτατο ποσό της χρηματοδοτικής συνδρομής δεν υπερβαίνει τα 100 000 000 000 EUR για το σύνολο των κρατών μελών.
Άρθρο 6
Διαδικασία υποβολής αιτήματος χρηματοδοτικής συνδρομής
1. Η χρηματοδοτική συνδρομή διατίθεται μέσω εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου βάσει πρότασης της Επιτροπής.
2. Πριν υποβάλει πρόταση στο Συμβούλιο, η Επιτροπή διαβουλεύεται με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, για να εξακριβώσει την αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των πραγματικών και, ενδεχομένως, προβλεπόμενων επίσης δημόσιων δαπανών που συνδέονται άμεσα με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα, καθώς και, κατά περίπτωση, με τα σχετικά μέτρα που αφορούν την υγεία, στο κράτος μέλος που αιτείται χρηματοδοτική συνδρομή, τα οποία συνδέονται με την έκτακτη περίσταση που προκλήθηκε από την επιδημική έκρηξη της COVID-19. Προς τον σκοπό αυτό, το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος παρέχει στην Επιτροπή κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία. Επιπλέον, η Επιτροπή επαληθεύει τη συμμόρφωση με τους κανόνες προληπτικής εποπτείας που καθορίζονται στο άρθρο 9.
3. Η εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου που αναφέρεται στην παράγραφο 1 περιλαμβάνει:
α) το ποσό του δανείου, τη μέγιστη μέση ληκτότητά του, τον τύπο τιμολόγησής του, τον μέγιστο αριθμό του δόσεων, την περίοδο διαθεσιμότητάς του και τους άλλους λεπτομερείς κανόνες που είναι αναγκαίοι για τη χορήγηση της χρηματοδοτικής συνδρομής,
β) αξιολόγηση της συμμόρφωσης του κράτους μέλους με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο άρθρο 3 και
γ) περιγραφή των εθνικών συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας ή παρόμοιων μέτρων, καθώς και, κατά περίπτωση, των σχετικών μέτρων που αφορούν την υγεία, που μπορούν να χρηματοδοτηθούν.
4. Κατά την έκδοση εκτελεστικής απόφασης όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1, το Συμβούλιο εξετάζει τις υφιστάμενες και αναμενόμενες ανάγκες του αιτούντος κράτους μέλους, καθώς και τα αιτήματα για χρηματοδοτική συνδρομή δυνάμει του παρόντος κανονισμού που έχουν ήδη υποβληθεί ή προβλέπεται να υποβληθούν από άλλα κράτη μέλη, εφαρμόζοντας τις αρχές της ίσης μεταχείρισης, της αλληλεγγύης, της αναλογικότητας και της διαφάνειας.
Άρθρο 7
Εκταμίευση του χορηγούμενου του μέσου δανείου
Το χορηγούμενο στο πλαίσιο του μέσου δάνειο («δάνειο») εκταμιεύεται σε δόσεις.
Άρθρο 8
Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις
1. Οι δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις στο πλαίσιο του μέσου διενεργούνται σε ευρώ.
2. Τα χαρακτηριστικά του δανείου συμφωνούνται στο πλαίσιο δανειακής συμφωνίας μεταξύ του δικαιούχου κράτους μέλους και της Επιτροπής («δανειακή συμφωνία»). Τέτοιες συμφωνίες περιλαμβάνουν τις διατάξεις που ορίζονται στο άρθρο 220 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046.
3. Κατόπιν αιτήματος του δικαιούχου κράτους μέλους και εφόσον η συγκυρία επιτρέπει βελτίωση του επιτοκίου του δανείου, η Επιτροπή μπορεί να προβεί σε αναχρηματοδότηση μέρους ή του συνόλου του αρχικού δανείου ή σε αναπροσαρμογή των αντίστοιχων χρηματοδοτικών όρων.
4. Η Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή τηρείται ενήμερη για την αναχρηματοδότηση ή την αναπροσαρμογή όπως αναφέρεται στην παράγραφο 3.
Άρθρο 9
Κανόνες προληπτικής εποπτείας που εφαρμόζονται στο χαρτοφυλάκιο δανείων
1. Το μερίδιο των δανείων που χορηγούνται στα τρία κράτη μέλη που αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο των
χορηγούμενων δανείων δεν υπερβαίνει το 60 τοις εκατό του μέγιστου ποσού που αναφέρεται στο άρθρο 5.
2. Τα ποσά που οφείλει η Ένωση σε ένα δεδομένο έτος δεν υπερβαίνουν το 10 τοις εκατό του μέγιστου ποσού που αναφέρεται στο άρθρο 5.
3. Εφόσον είναι αναγκαίο, η Επιτροπή μπορεί να αναχρηματοδοτήσει τα συναφή δάνεια που συνήφθησαν εξ ονόματος της Ένωσης.
Άρθρο 10
Διαχείριση των δανείων
1. Η Επιτροπή λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για τη διαχείριση των δανείων από κοινού με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
2. Το δικαιούχο κράτος μέλος ανοίγει ειδικό λογαριασμό στην εθνική κεντρική τράπεζά του για τη διαχείριση της ληφθείσας χρηματοδοτικής συνδρομής. Επίσης καταθέτει το οφειλόμενο βάσει της δανειακής συμφωνίας κεφάλαιο και τόκους σε λογαριασμό στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών 20 εργάσιμες ημέρες TARGET2 πριν από την αντίστοιχη προθεσμία εξόφλησης.
Άρθρο 11
Συνεισφορές στο μέσο των κρατών μελών υπό μορφή εγγυήσεων
1. Τα κράτη μέλη μπορούν να συνεισφέρουν στο μέσο με αντεγγύηση για τον κίνδυνο που αναλαμβάνει η Ένωση.
2. Οι συνεισφορές των κρατών μελών παρέχονται υπό μορφή εγγυήσεων, ανέκκλητων, άνευ όρων και εκτελεστών κατόπιν αιτήσεως.
3. Η Επιτροπή συνάπτει με συνεισφέρον κράτος μέλος συμφωνία σχετικά με τις ανέκκλητες, άνευ όρων και εκτελεστές κατόπιν αιτήσεως εγγυήσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 2. Τέτοιες συμφωνίες καθορίζουν τους όρους πληρωμής.
4. Οι καταπτώσεις εγγυήσεων που παρέχονται από τα κράτη μέλη γίνονται κατ’ αναλογία προς το σχετικό μερίδιο κάθε κράτους μέλους στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα της Ένωσης όπως αναφέρεται στο άρθρο 12 παράγραφος 1. Εάν κράτος μέλος δεν καταβάλει εγκαίρως, εν όλω ή εν μέρει, μια εγγύηση, η Επιτροπή, προκειμένου να καλύψει το μέρος που αντιστοιχεί στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, έχει το δικαίωμα να προβεί σε πρόσθετες καταπτώσεις εγγυήσεων από άλλα κράτη μέλη. Οι εν λόγω καταπτώσεις εγγυήσεων γίνονται κατ’ αναλογία προς το σχετικό μερίδιο καθενός από τα άλλα κράτη μέλη στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα της Ένωσης όπως αναφέρεται στο άρθρο 12 παράγραφος 1 και όπως προσαρμόζεται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το σχετικό μερίδιο του οικείου κράτους μέλους. Το κράτος μέλος που δεν κατέβαλε εγγύηση διατηρεί την υποχρέωση να την καταβάλει. Οι πρόσθετες συνεισφορές επιστρέφονται στα άλλα κράτη μέλη από τα ποσά που ανακτά η Επιτροπή από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος. Η εγγύηση που απαιτείται από κράτος μέλος περιορίζεται, σε κάθε περίπτωση, από το συνολικό ποσό της εγγύησης που συνεισφέρει το εν λόγω κράτος μέλος δυνάμει της συμφωνίας που αναφέρεται στην παράγραφο 3.
5. Πριν την κατάπτωση των εγγυήσεων που παρέχουν τα κράτη μέλη, η Επιτροπή, κατά την αποκλειστική διακριτική της ευχέρεια και ευθύνη ως το θεσμικό όργανο της Ένωσης που είναι επιφορτισμένο με την εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού της Ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 317 ΣΛΕΕ, αναμένεται να εξετάζει τις δυνατότητες ανάληψης του διαθέσιμου περιθωρίου έως το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων για πιστώσεις πληρωμών στον βαθμό που κρίνεται βιώσιμο από την Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τις συνολικές ενδεχόμενες υποχρεώσεις της Ένωσης (μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του μηχανισμού για τη στήριξη του ισοζυγίου πληρωμών που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 332/2002) και τη βιωσιμότητα του γενικού προϋπολογισμού της Ένωσης. Η εξέταση αυτή δεν επηρεάζει τον ανέκκλητο, άνευ όρων και εκτελεστό κατόπιν αιτήσεως χαρακτήρα των εγγυήσεων που παρέχονται δυνάμει της παραγράφου 2. Κατά την κατάπτωση εγγυήσεων, η Επιτροπή ενημερώνει τα κράτη μέλη σχετικά με τον βαθμό στον οποίο έχει αναληφθεί το περιθώριο.
6. Τα ποσά που προκύπτουν από καταπτώσεις εγγυήσεων που αναφέρονται στην παράγραφο 2 συνιστούν εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό για το μέσο σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046.
Άρθρο 12
Διαθεσιμότητα του μέσου
1. Το μέσο καθίσταται διαθέσιμο μόνο αφού όλα τα κράτη μέλη έχουν συνεισφέρει στο μέσο σύμφωνα με το άρθρο 11, για ποσό που αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 25 τοις εκατό του μέγιστου ποσού που αναφέρεται στο άρθρο 5, υπό την προϋπόθεση ότι το σχετικό μερίδιο συνεισφοράς κάθε κράτους μέλους επί του συνολικού ποσού των συνεισφορών των κρατών μελών αντιστοιχεί στο σχετικό μερίδιο των κρατών μελών επί του συνολικού ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της Ένωσης, όπως προκύπτει από τη στήλη (1) του πίνακα 3 του μέρους Α («Εισαγωγή και χρηματοδότηση του γενικού προϋπολογισμού») του τμήματος εσόδων του προϋπολογισμού για το 2020 που προβλέπεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης για το οικονομικό έτος 2020, όπως εκδόθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019.
2. Η Επιτροπή ενημερώνει το Συμβούλιο όταν το μέσο καταστεί διαθέσιμο.
3. Η περίοδος διαθεσιμότητας του μέσου κατά τη διάρκεια της οποίας μπορεί να εκδοθεί η απόφαση που αναφέρεται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2022.
4. Όταν η Επιτροπή καταλήξει στην έκθεση που αναφέρεται στο άρθρο 14 ότι εξακολουθεί να υφίσταται η σοβαρή οικονομική διαταραχή που οφείλεται στην επιδημική έκρηξη της COVID-19 η οποία επηρεάζει τη χρηματοδότηση των μέτρων που αναφέρονται στο άρθρο 1, το Συμβούλιο, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, μπορεί να αποφασίσει να παρατείνει την περίοδο διαθεσιμότητας του μέσου κάθε φορά για επιπλέον χρονικό διάστημα έξι μηνών.
Άρθρο 13
Λογιστικοί και άλλοι έλεγχοι
1. Η δανειακή συμφωνία περιλαμβάνει τις αναγκαίες διατάξεις σχετικά με τους λογιστικούς και άλλους ελέγχους, όπως
απαιτείται από το άρθρο 220 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046.
2. Όταν αίτημα για χρηματοδοτική συνδρομή που υποβάλλεται σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 βασίζεται, εν όλω ή εν μέρει, σε προβλεπόμενες δημόσιες δαπάνες, το δικαιούχο κράτος μέλος ενημερώνει την Επιτροπή, ανά εξάμηνο, σχετικά με την εκτέλεση των εν λόγω προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών.
Άρθρο 14
Υποβολή εκθέσεων
1. Εντός έξι μηνών από την ημέρα την οποία το μέσο καθίσταται διαθέσιμο σύμφωνα με το άρθρο 12 και ακολούθως κάθε έξι μήνες στο πλαίσιο του άρθρου 250 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046, η Επιτροπή διαβιβάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή και στην Επιτροπή Απασχόλησης έκθεση σχετικά με τη χρήση της χρηματοδοτικής συνδρομής, συμπεριλαμβανομένων των ανεξόφλητων ποσών και του εφαρμοστέου χρονοδιαγράμματος αποπληρωμής στο πλαίσιο του μέσου, και σχετικά με τη συνέχιση της ύπαρξης των έκτακτων περιστάσεων που δικαιολογούν την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.
2. Κατά περίπτωση, η έκθεση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 συνοδεύεται από πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου για την παράταση της περιόδου διαθεσιμότητας του μέσου.
Άρθρο 15
Εφαρμογή
1. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται ως προς το Ηνωμένο Βασίλειο ούτε εντός αυτού.
2. Οι αναφορές σε «κράτη μέλη» στον παρόντα κανονισμό δεν θεωρείται ότι περιλαμβάνουν το Ηνωμένο Βασίλειο.
Άρθρο 16
Έναρξη ισχύος
Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την ημερομηνία της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος
μέλος.
Βρυξέλλες, 19 Μαΐου 2020.
Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος
G. GRLIĆ RADMAN
Λήψη εδώ