Με την έννοια παρούσα αξία θεωρούμε την σημερινή αξία των χρηματικών διαθεσίμων που εισπράττονται ως πιο σημαντική από την μελλοντική είσπραξη. Αυτό διότι εφόσον υπάρχει συμφωνία για λήψη ποσού σε μεταγενέστερο χρόνο αυτόματα σημαίνει και την παραίτηση από την επένδυση του ποσού αυτού στην παρούσα χρονική στιγμή. Ο μοναδικός τρόπος για να επιτευχθεί το ανωτέρω είναι η είσπραξη τόκων που προέρχονται από την αναμενόμενη πληρωμή.
Για παράδειγμα, εάν κάποιος κατέχει χ ευρώ τώρα και το επενδύει με επιτόκιο χ%, τότε θα έχει κερδίσει χ ευρώ για ένα έτος. Αν όμως δεν έχει αποκτήσει αυτό το πόσο , τότε χάνει τα έσοδα από τόκους. Κατ’ ουσία τα έσοδα αυτά αντιπροσωπεύουν την χρονική αξία των χρηματικών διαθεσίμων.
Η τρέχουσα αποπληρωμή υπό την οποία θα είναι αδιάφορη η είσπραξη τώρα ή στο μέλλον υπολογίζεται από τον τύπο :
1 / (1+επιτόκιο) αριθμός ετών
Η επίδραση του τύπου καθίσταται πιο σημαντική εάν η είσπραξη καθυστερήσει περισσότερο, και αυτό διότι καθυστερεί και η επένδυση του ποσού αυτού.
Η έννοια της χρονικής αξίας των χρηματικών διαθεσίμων λειτουργεί επίσης αντίστροφα, και για τις δαπάνες. Ο γενικός τύπος που χρησιμοποιείται είναι:
Ποσό αναβαλλόμενο × (1 + επιτόκιο) Αριθμός ετών
Για παράδειγμα, αν ένα άτομο μπορεί να καθυστερήσει τις δαπάνες των 10.000 ευρώ για ένα έτος και επενδύσει το κεφάλαιο αυτό κατά το ίδιο έτος με επιτόκιο 10%, η αξία των αναβαλλόμενων δαπανών θα είναι 11.000 ευρώ σε ένα έτος.
Γενικά θεωρείται σημαντικό για κάθε εταιρεία να υπολογίζει την τρέχουσα αξία των χρηματικών διαθεσίμων που αναμένει, ώστε να μπορεί να βρίσκεται στην θέση εκείνη να προγραμματίζει αποφάσεις επενδύσεων καθώς και τακτικές που είναι σύμφωνες με την γενικότερη οικονομική πολιτική των εταιρειών.
Αυτό επιτρέπει στην εκάστοτε Διοίκηση να λαμβάνει αποφάσεις ώστε να μπορεί να καθορίζει την πιστωτική πολιτική για να μπορεί να αντιμετωπίζει τρέχουσες λειτουργικές ανάγκες καθώς και τέλος να μπορεί να μην παρουσιάζει δυσκολίες σε φάσεις του οικονομικού κύκλο της οικονομίας γενικότερα.